Diatermia chirurgiczna to specjalistyczne urządzenie, które dziś stanowi podstawę wszystkich gabinetów zabiegowych i szpitali. Sprzęt można tak skonfigurować, że sprzęt ten stał się niezbędnym narzędziem dla każdego chirurga, niezależnie od rodzaju wykonywanego zabiegu. Jest to urządzenie bardzo wydajne w użytkowaniu, a dzięki temu, że przydają się do wielu zadań cieszą się dużą popularnością wśród medyków.
Podczas zabiegu chirurgicznego pacjent jest podłączony za pomocą dwóch elektrod do urządzenia – jest to elektroda aktywna i elektroda neutralna. W wyniku tego działania powstaje obwód elektryczny, w którym sprzęt może generować napięcie. Ponieważ tkanka doskonale przewodzi prąd, przepływa pomiędzy elektrodami przez ciało pacjenta. To działanie generuje ciepło, a to dlatego, że elektrody starają się oprzeć się oporowi.
Elektrochirurgia jest metodą, która swoje działanie opiera na wykorzystaniu przepływu prądu elektrycznego do:
Wykonywane zabiegi można rozdzielić na elektrokoagulację i cięcie. Oba z nich są bezbolesne i wykonywane w znieczuleniu miejscowym, kiedy pacjent jest przytomny i całkowicie świadomy.
Wykorzystując elektrochirurgię można wykonać różnego rodzaju operacje. Począwszy od zamykania naczynek do usuwania niektórych zmian skórnych (które nie stanowią zagrożenia). Usunąć można: kurzajki, włókniaki, naczyniaki, gruczoły łojotokowe i inne.
Działanie diatermii chirurgicznej opiera się na generowaniu prądów o wysokiej częstotliwości - powyżej 200 kHz. Jest to bardzo ważne, ponieważ tylko stosowanie takiej częstotliwości nie wpływa w żaden sposób na układ nerwowy czy układ krwionośny. Mniejsza częstotliwość może nawet zagrażać życiu i zdrowiu człowieka. Poniżej przedstawione są konkretne temperatury ogrzewania tkanek, w zależności od stosowanie konkretnej temperatury – zachodzą odpowiednie relacje: Podczas ogrzewania tkanek przez zwilżanie, w zależności od wybranej temperatury, zachodzą konkretne procesy:
Chirurg wybiera odpowiednią temperaturę w zależności od efektu, jaki chce uzyskać. Pożądany efekt można osiągnąć w zależności od rozkładu ciepła w tkankach. Ciepło jest określane przez:
1. Cięcie
Efekt uzyskuje się poprzez szybkie podgrzanie tkanek do temperatury powyżej 100°. Do osiągnięcia powyższych celów wykorzystywane jest napięcie około 200 V. Przy takim ustawieniu urządzeń powstałe wyładowanie nazywamy łukiem. Niemalże natycmiastowy wzrost temperatury w wybranym miejscu prowadzi do odparowania płynu wewnątrzkomórkowego i spalenia tkanek w sąsiedztwie elektrody. Nacięcie wykonuje się bez wysiłku i nacisku, ponieważ miękka elektroda w żaden sposób nie dotyka tkanek. Do wykonania cięcia wykorzystywane są akcesoria takie jak nóż, igła, pętelka czy specjalna kulka.
2. Koagulacja
W przeciwieństwie do przycinania, koagulacja wykorzystuje niskie lub wysokie napięcie AC. Koagulacja wpływa na większe obszary tkanki i powoduje słabszy i wolniejszy proces nagrzewania. We wczesnych stadiach dochodzi do koagulacji tkanek i białek we krwi. Parowanie wody nie uszkadza komórek, tylko zamyka naczynia krwionośne.
3. Prąd mieszany (cięcie z koagulacją)
Urządzenia jakim są diatermie chirurgiczne dają możliwość pracy przy napięciach pośrednich pomiędzy napięciami używanymi do cięcia i koagulacji. Pomaga to zróżnicować efekty. Prądy mieszane umożliwiają dokonywanie cięć przy zachowaniu pewnego stopnia homeostazy.
1. Technika monopolarna
Technika ta jest najczęściej używanym trybem z wykorzystaniem sondy Bovie. Sonda ta jest niewielką elektrodą - działającą w miejscu leczenia Prąd przepływa z aktywnej elektrody przez ciało pacjenta, następnie do elektrody powrotnej pacjenta i do nadajnika. Elektroda powrotna umieszczona jest na ciele pacjenta z dala od miejsca leczenia, która ma dużą powierzchnię i niską impedancję, aby rozproszyć prąd w generatorze, co jest niezbędne do zakończenia obwodu i zapobieżenia poparzeniom przemiennym podczas gdy prąd opuszcza ciało pacjenta. Na końcówce przetwornika generowany jest prąd o wysokim natężeniu, powodując lokalne nagrzewanie i zniszczenie tkanek, Technika monopolarna jest używana jest do cięcia, niszczenia i suszenia. Cięcie i siekanie wymaga iskry i wysokiego napięcia, podczas gdy suszenie wymaga przepływu dużych prądów przez pacjenta.
2. Technika bipolarna
W elektrochirurgii, w której stosujemy technikę bipolarną wykorzystujemy elektrodę aktywną i powrotną, którą umieszcza się w miejscu zabiegu chirurgicznego, zwykle wewnątrz końcówki narzędzia podobnego do pęsety. Pobierany jest prąd elektryczny ograniczony do tkanek między pęsetami - z jednym końcem podłączonym do jednego bieguna generującej (aktywnej) elektrody, a drugim w przeciwnym kierunku (powrót). Ciało pacjenta nie jest częścią obwodu chirurgicznego, lecz tylko prąd o wysokiej częstotliwości przepływa przez tkankę między pęsetą. Urządzenia w tej technice wymagają znacznie niższego napięcia, a ciepło generowane przez jest równomiernie rozprowadzane między dwiema elektrodami, tkanka koaguluje przy minimalnym uszkodzeniu termicznym.
W zabiegach z wykorzystaniem diatermii przede wszystkim chodzi o ograniczenie ekspozycji nie tylko pacjenta, lecz również lekarza wykonującego zabieg, które można osiągnąć poprzez zmniejszenie natężenia pola w miejscu pracy, poprzez zaplanowanie odpowiednich ustawień i parametrów urządzenia. Dość istotne jest również to, że pacjent podczas zabiegu nie powinien dotykać do żadnych metalowych przedmiotów ani nie leżeć na mokrej powierzchni. Lekarz przeprowadzający zabieg powinien umożliwić jak najkrótszy z możliwych przebieg prądu przez ciało operowanego.